ข้อมูลทั่วไป

1.ประวัติความเป็นมาของอำเภอหนองโดน

           ในรัชสมัยสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประมาณพุทธศักราช 2455 หลวงอนุมานสารกรรม (ทิม) นายอำเภอบางโขมด (อำเภอบ้านหมอในปัจจุบัน) ได้ย้ายอำเภอไปตั้ง ณ บ้านขุนโขลน อำเภอพระพุทธบาท      ในปัจจุบัน แต่ปรากฏว่าได้เกิดโรคระบาด และสถานที่ตั้งลำบากในการเดินทางไปยังพระนคร และเมืองสระบุรี    จึงได้ย้ายอำเภอไปตั้งที่บ้านหนองโดน โดยมีนางหา นายปล้อง นางนา และนายโปกี้ ยกที่ดินบริเวณด้านใต้ของหมู่บ้านให้เป็นที่สร้างที่ว่าการอำเภอ และได้ใช้ชื่อว่าอำเภอหนองโดน เมื่อถึงพุทธศักราช 2485 ได้เกิดโรคระบาดขึ้น ทางราชการจึงได้ย้ายที่ตั้งอำเภอไปตั้งที่ตำบลบ้านหมอ และได้ใช้ชื่อว่าอำเภอบ้านหมอสืบมา ส่วนอำเภอหนองโดนนั้นได้กลายเป็นตำบลหนองโดน อยู่ภายใต้การปกครองของอำเภอบ้านหมอ

            จนถึง พ.ศ. 2511 ทางราชการเห็นว่าพื้นที่การปกครองของอำเภอบ้านหมอ มีบริเวณกว้างขวางมาก ยากแก่การปกครองดูแลให้ทั่วถึง และตำบลหมู่บ้านต่างๆ มีความเจริญเติบโตมากขึ้น กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศให้ท้องที่ตำบลหนองโดน ตำบลบ้านกลับ และตำบลดอนทอง จัดตั้งขึ้นเป็นกิ่งอำเภอหนองโดนเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2511 ได้ใช้สถานีอนามัยหนองโดนเป็นที่ว่าการกิ่งอำเภอ (ชั่วคราว) เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2511 โดยมี นายประพจน์ เรขะรุจิ ผู้ว่าราชการจังหวัดสระบุรี เป็นประธานเปิดที่ว่าการกิ่งอำเภอ(ชั่วคราว) และได้ก่อสร้างที่ว่าการกิ่งอำเภอหนองโดนเสร็จในปี พ.ศ.2513 และนายสนิท วิไลจิตต์ อธิบดีกรมการปกครองสมัยนั้นเป็นประธานเปิด ที่ว่าการกิ่งอำเภอหนองโดน อย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2513 ต่อมาเมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2518 กระทรวงมหาดไทยได้พิจารณายกฐานะกิ่งอำเภอหนองโดนเป็นอำเภอหนองโดน และในปี พ.ศ.2535 กรมการปกครองได้พิจารณาจัดสรรงบประมาณ ให้ก่อสร้างอาคาร ที่ว่าการอำเภอหนองโดนใหม่ โดยก่อสร้างเสร็จในเดือน ตุลาคม 2536 และพลตรีสนั่น ขจรประสาสน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยสมัยนั้น กรุณาเป็นประธานในพิธีเปิดอาคารที่ว่าการอำเภอหนองโดน

     ตำนานหนองโดน

คำว่า “หนองโดน” นั้น มีคำบอกเล่าว่าในเขตอำเภอบางโขมด (อำเภอบ้านหมอในปัจจุบัน) ทางทิศเหนือประมาณ 10 กิโลเมตร มีหนองน้ำใหญ่อยู่แห่งหนึ่ง มีน้ำขังตลอดปี รอบๆ หนองน้ำมีพืชพันธ์นานาชนิดขึ้นอยู่ทั่วไป บริเวณหนองน้ำมีต้นกระโดน ที่มีขนาดใหญ่ขึ้นอยู่ ผู้คนในบ้านคลองควาย (บ้านคลองบุญในปัจจุบัน) และหนองระกำ ได้อาศัยน้ำในหนองน้ำนี้ในการดำรงชีพและเลี้ยงสัตว์ ต่อมาได้มีชาวบ้านดงน้อย บ้านกกโก ที่อยู่ทางทิศเหนือของหนองน้ำ ได้มาบุกเบิกพื้นที่บริเวณใกล้ๆ หนองน้ำ เป็นที่นาและอาศัยอยู่ ต่อมาเรียกว่า “บ้านหนองกระโดน” ต่อมาได้เรียกว่า “บ้านหนองโดน” จนถึงปัจจุบัน

2.ลักษณะทางกายภาพ

     2.1 ที่ตั้งและลักษณะภูมิประเทศ

                    ที่ตั้ง อำเภอหนองโดนเป็นอำเภอขนาดเล็กตั้งอยู่บริเวณด้านตะวันตกเฉียงเหนือของจังหวัดสระบุรี สภาพทางภูมิศาสตร์ส่วนใหญ่ของอำเภอหนองโดนอยู่ในระบบลุ่มน้ำแม่น้ำลพบุรีคู่กับแม่น้ำป่าสัก โดยทั้ง 2 ลุ่มนั้าไหลผ่านพื้นที่อำเภอ และพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบดังนั้นพื้นที่ของอำเภอหนองโดนจึงมีความเป็นเอกลักษณ์ด้านวิถีเกษตรนาข้าวเป็นส่วนใหญ่ อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 14๘ กิโลเมตร และอยู่ห่างจากจังหวัดสระบุรี ประมาณ ๔๐ กิโลเมตร ใช้ระยะเวลา ๑ ชั่วโมง  มีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

ทิศเหนือ               ติดต่อกับอำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี

ทิศใต้                  ติดต่อกับอำเภอบ้านหมอ จังหวัดสระบุรี

ทิศตะวันออก         ติดต่อกับอำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี

 ทิศตะวันตก            ติดต่อกับอำเภอดอนพุด อำเภอบ้านหมอ จังหวัดสระบุรี และ อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี

2.2 ลักษณะภูมิอากาศ  อำเภอหนองโดนตั้งอยู่ในเขตอิทธิพลของลมมรสุม 2 ชนิด ซึ่งพัด

ประจำเป็นฤดูกาล โดยพัดจากทาง ทิศตะวันออกเฉียงเหนือในฤดูหนาว คือ ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งมีอิทธิพลทำให้อำเภอหนองโดน มีอากาศหนาวเย็นและแห้ง และลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดจากทิศตะวันตกเฉียงใต้เป็นส่วนใหญ่ในฤดูฝน ทำให้อากาศชุ่มชื้นและมีฝนตกทั่วไป ทั้งนี้อำเภอหนองโดนมีลักษณะภูมิอากาศเป็นแบบฝนเมืองร้อนเฉพาะฤดู (Tropical Savanna Climate, Aw) โดยจะมีฝนน้อยแห้งแล้งในช่วงฤดูหนาว อุณหภูมิค่อนข้างสูงในฤดูร้อน และมีฝนตกชุกในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม จากการพัดผ่านของลมมรสุม ซึ่งเป็นตัวแปรสำคัญ         ต่อลักษณะภูมิอากาศของอำเภอหนองโดน

3.สภาพเศรษฐกิจและสังคม       

               3.1 โครงสร้างทางเศรษฐกิจที่สำคัญ

                   ประชากรอำเภอหนองโดน ประชากรมีอาชีพหลักคือทำการเกษตร มีพื้นที่การเกษตร 36,299.33 ไร่ (ร้อยละ 71.02 ของพื้นที่อำเภอ) (ที่มา: สำนักงานเกษตรอำเภอหนองโดน พ.ศ. 2564) โดยมีรายละเอียด ดังนี้

ตารางที่ 1 ข้อมูลพืชเศรษฐกิจอำเภอหนองโดน ปี 2563

ตำบล	พืนที่ทั้งหมด(ไร่)			พื้นที่ทางการเกตร(ไร่)
		ข้าวนาปี	อ้อยโรงงาน	ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์	ไม้ยืนต้น	ไม้ผล	พืชผัก	เผือก	รวม
หนองโดน	15,163.75	7,295	0	819	27.5	80.25	0	1.5	8,223.25
ดอนทอง	15,142	13,260	0	0	37.75	37.75	1	131.75	13,432
บ้านกลับ	11,588	7,534	96	1,752	49	49	0	0	9,468.25
บ้านโปร่ง	9,214	3,460	116.5	885	21	21	0	0	4,482
พื้นที่รวม	35,605.5	31,548.5	212.5	3,456	188	188	1	133.25	35,605.5

 3.2 จำนวนครัวเรือน

อำเภอหนองโดน มีประชากรทั้งสิ้น 11,509 คน จำนวนครัวเรือน 4,445 ครัวเรือน

แบ่งเป็นชาย 5,607 คน หญิง 5,902 คน ประชากรส่วนใหญ่ของอำเภอนับถือศาสนาพุทธ

ตารางที่ 2 ตารางแสดงจำนวนประชากรในอำเภอหนองโดน

ที่	ตำบล	ครัวเรือนทั้งหมด	ครัวเรือนเกษตรกร		ประชากร
1	หนองโดน	1,345	470	ชาย	หญิง	รวม
2	ดอนทอง	964	607	1,501	1,527	3,028
3	บ้านกลับ	1,567	455	1,302	1,317	2,619
4	บ้านโปร่ง	569	239	2,023	2,250	4,273
				781	808	1,589
รวม		4,445	1,771	5,607	5,902	11,509